De gekruiste beenpositie van Boeddha - Lotushouding

Auteur : Peter Vredeveld

De dubbel gekruiste beenpositie is een van de meest populaire en veelvoorkomende houdingen waarin Boeddha wordt afgebeeld terwijl hij met gekruiste benen zit. Het staat ook bekend als de Dubbele Lotushouding.

Bekijk onze catalogus

Heer Boeddha wordt afgebeeld in talloze poses en houdingen in de boeddhistische kunst en sculpturen, waarbij elke pose een eigen spirituele boodschap of historisch moment uit zijn leven belichaamt. Deze poses, bekend als mudra's, zijn symbolische gebaren die immense betekenis hebben in de tradities van het boeddhisme en het hindoeïsme. Het repertoire van deze symbolische gebaren is uitgebreid, met meer dan honderd geïdentificeerde mudra's, die variëren in termen van lichaamspositie, de betrokkenheid van verschillende lichaamsdelen en de specifieke rangschikking van handen en vingers.

De kunst om Heer Boeddha in deze verschillende mudra's af te beelden, is een artistieke expressie en een medium waarmee de filosofische en spirituele leerstellingen van het boeddhisme worden gecommuniceerd. Een van de meest iconische en vereerde houdingen is de gekruiste beenpositie, een houding die de essentie van meditatie en verlichting overbrengt. Deze positie komt veel voor in verschillende boeddhistische tradities, waaronder Mahayana en Theravada boeddhisme, waarin Heer Boeddha wordt getoond in diepe meditatie met zijn enkels opgevouwen op een manier die zowel fysieke stabiliteit als spiritueel evenwicht vertegenwoordigt.

1. Dubbele Lotushouding – Dit toont Heer Boeddha zittend met volledig gekruiste benen, wat een staat van diepe meditatie of Dhyana belichaamt en wijst op een transcendentie van het fysieke om spirituele verlichting te bereiken.
2. Enkele Lotushouding – Heer Boeddha wordt getoond met één been rustend op het andere, wat een toegankelijkere staat van meditatie symboliseert en aangeeft dat het pad naar verlichting toegankelijk is voor alle zoekers.

Verkennen van de Dubbele Gekruiste Beenpositie

De dubbel gekruiste beenpositie of de dubbele Lotushouding is een van de meest betekenisvolle en breed erkende houdingen in de boeddhistische iconografie. Deze houding, waarbij Heer Boeddha met gekruiste benen zit en zijn handpalmen rusten op de knieën, is diep verbonden met het moment van verlichting. Men gelooft dat dit de houding is die Heer Boeddha aannam tijdens zijn verlichting onder de Bodhi-boom in Bodh Gaya, India. Deze mudra symboliseert de ultieme realisatie van innerlijke wijsheid, de helderheid van geest en lichaam, en de stabiliteit van emoties te midden van de stroom van de fysieke wereld.

Een andere Dubbel gekruiste beenpositie variant toont Heer Boeddha met kenmerkende handgebaren: de linkerhand wijst omhoog naar het gezicht en de rechterhand wijst naar de aarde. Deze specifieke mudra staat bekend als de Verlichtingsboeddha en symboliseert het moment van verlichting met groot karakter en zelfdiscipline, waarbij de meesterschap van Boeddha over de aardse en spirituele rijken wordt geïllustreerd.

Diverse Mudra's binnen de Dubbele Lotushouding

De boeddhistische kunst toont Heer Boeddha in verschillende andere mudra's terwijl hij zit in de Dubbele Lotushouding, elk met unieke aspecten van zijn leer en persoonlijkheid:

• Beschermingsboeddha

Deze mudra, waarbij de hand van Boeddha omhoog wordt geheven met de handpalm naar buiten gericht, symboliseert bescherming, moed en onbevreesdheid. Het wordt vaak opgeroepen voor spirituele bescherming tegen angst en gevaar, en belichaamt de rol van Boeddha als beschermer van het geloof en zijn volgelingen.

• Meditatieboeddha

Een afbeelding van Boeddha in diepe meditatie, deze mudra symboliseert concentratie, vrede en het streven naar innerlijke wijsheid. Het wordt vooral vereerd door beoefenaars die hun meditatie willen verdiepen, en biedt een visueel aandachtspunt voor sereniteit en mindfulness.

• Onderwijsboeddha

Ook bekend als de Dharmachakra Boeddha, wordt deze mudra afgebeeld met handen op borsthoogte waarbij de vingers een cirkel vormen. Het vertegenwoordigt het in beweging zetten van het Wiel van Dharma en herdenkt de eerste leer van Boeddha na zijn verlichting. Het is een krachtig symbool van wijsheid, onderwijs en de overdracht van de inzichten van Boeddha aan zijn leerlingen en de bredere wereld.

Het Erfgoed omarmen

De diepgaande erfenis van Heer Boeddha en zijn leer blijft individuen wereldwijd inspireren en verlichten. Het bestuderen en waarderen van deze heilige mudra's herinnert ons aan het pad naar verlichting, het belang van mededogen, en het streven naar innerlijke vrede. Deze eeuwenoude gebaren dienen als een brug naar de historische Boeddha en als een tijdloze gids voor het beoefenen van mindfulness en het leiden van een leven in harmonie met de Dharma. Wanneer we de essentie van deze leerstellingen in ons dagelijks leven opnemen, eren we de blijvende wijsheid van Boeddha en de transformerende kracht van zijn boodschap.